Ingewikkelde en tijdrovende veiligheidsprocedures, persoonlijke beschermingsmiddelen die uw bewegingsvrijheid beperken: waar zijn ze eigenlijk goed voor? Soms lijken ze alleen maar lastig. Zo lastig, dat makkelijk over het hoofd wordt gezien hoe belangrijk ze zijn.
Te veel ongevallen zijn het gevolg van het niet naleven van veiligheidsmaatregelen.
Hoe ontstaan ongevallen en hoe kunt u ze voorkomen? Wat moet u doen als u betrokken raakt bij een ongeval in uw werkomgeving? Een voorbeeld van een bedrijfsongeval uit de praktijk herinnert u eraan hoe groot de gevolgen kunnen zijn van een kleine onvoorzichtigheid.
"Een ongeluk zit in een klein hoekje", zo luidt het spreekwoord. Ook in ons vakgebied zijn er legio risico's welke onder bepaalde omstandigheden eenvoudig kunnen leiden tot een ongeval. Tegelijkertijd zijn veel mensen wellicht onder bepaalde omstandigheden geneigd om het niet zo nauw te nemen met de veiligheidsvoorschriften.
Hoe gevaarlijk dat is blijkt uit het volgende bedrijfsongeval.
Een lasser, besluit aan het eind van zijn werkdag nog snel een metalen pijp over een paar kabels heen te tillen. Omdat hij haast had, vond hij het te veel moeite zijn gewone schoenen weer om te verwisselen en ging zonder veiligheidsschoenen aan de slag. Tijdens het tillen liet de lasser de zware pijp uit zijn handen glippen zodat deze op zijn rechtervoet terechtkwam. Omdat hij geen veiligheidsschoenen droeg, raakten drie van zijn tenen zwaar gekneusd. Hij had nog geluk.....
Juist wanneer u een klus nog snel even wilt afmaken, is de kans op ongelukken groot. Haast is nooit een excuus om de veiligheidsvoorschriften te negeren!
Het is daarom dat we altijd en overal onszelf de vraag moeten stellen: wat zijn hier de risico's? Wat kan er fout gaan? Welke maatregelen moet ik treffen om de risico's te beperken of weg te nemen?
Dat geldt niet alleen voor de technicus op de project- of contract locatie maar vooral óók voor de werkvoorbereider die het werk voorbereid en plant. Deze zal de spijker hiernaast niet zien, maar hij ziet bijvoorbeeld wel dat er gewerkt moet worden op bepaalde hoogte, of in een besloten ruimte enz. En zal daarvoor dus ook voorbereidende maatregelen moeten treffen en deze moeten communiceren met de technici!
"De praktijk is de beste leermeester....". Echter op gebied van veiligheid kan de praktijk zeer ernstig zijn en gaat deze uitspraak niet op. Je wilt niet leren om veilig te werken door opgelopen letsel of ernstiger.
Misschien bent je zelf nooit getroffen door een bedrijfsongeval, of heb je zelfs nog nooit meegemaakt dat een collega iets dergelijks overkwam.
Zeker dan is de verleiding groot om ingewikkelde veiligheidsprocedures te negeren. Wellicht zie je het nut ervan dan zelfs niet of onvoldoende. Bedenk echter wel, dat onvoorzichtig uitgevoerde werkzaamheden misschien lang goed kunnen gaan. Maar als ze fout gaan, gaan ze vaak goed fout.
"Ongevallen voorkomen is beter dan genezen"
Hieronder zetten wij de meest voorkomende oorzaken van bedrijfsongevallen op een rijtje.
Allereerst zijn er de zogenaamde persoonlijke factoren, die veel ongevallen tot gevolg hebben, zoals:
- Gebrek aan kennis of ervaring bij het uitvoeren van bepaalde werkzaamheden.
Voer daarom alleen die werkzaamheden uit, waarvoor je vergunning hebt. Wanneer je twijfelt of je over voldoende vaardigheid beschikt voor een bepaalde klus, vraag dan altijd advies of assistentie aan je werkgever of bevoegde collega's. - Stress en vermoeidheid.
Zorgt u er altijd voor, dat je uitgerust aan het werk gaat. Natuurlijk kan het voorkomen dat je jezelf, om welke reden dan ook, gespannen voelt. Juist op dit soort momenten moet je rustig de tijd nemen bij het uitvoeren van de werkzaamheden en het treffen van de benodigde veiligheidsmaatregelen. Laat je niet opjagen door je eigen ongeduld of de haast van een collega. Jouw gezondheid staat voorop. - Onvoldoende motivatie.
Dit kan de oorzaak zijn van onoplettendheid en onvoorzichtigheid. Een manier om dit te voorkomen, is te zorgen voor afwisseling in je werkzaamheden. Benader hiervoor eventueel je werkgever. Wanneer een afwisseling van werkzaamheden niet mogelijk is, dwing jezelf er dan toch toe zorgvuldig te blijven werken. Ook wanneer je, zoals iedereen kan overkomen, eens je dag niet hebt.
Een tweede oorzaak van bedrijfsongevallen zijn taakfactoren, die te maken hebben met materialen en werkmethoden. Bijvoorbeeld:
- Gebruik van onjuist gereedschap of onjuiste apparatuur en toepassing van onjuiste werkmethoden.
Zorg er altijd voor dat je de werkzaamheden alleen uitvoert met de werkmaterialen die daarvoor zijn bestemd. Raffel de werkzaamheden niet af, maar ga zorgvuldig te werk volgens de methode die is voorgeschreven. - Ongeschikt ontworpen gereedschap of apparatuur.
Het is de verantwoordelijkheid van je werkgever om te zorgen dat werknemers met deugdelijke werkmateriaal en materieel aan de slag kunnen. Wanneer je merkt dat je met ongeschikt materiaal werkt, meldt dit dan aan uw leidinggevende. Hij kan dit dan vervangen. - Onvoldoende onderhoud en slijtage. Zorg er altijd voor, dat het gereedschap en de apparatuur waarmee je werkt goed onderhouden blijft. Dus: op tijd smeren en ondeugdelijke onderdelen (laten) vervangen. Het schoonmaken van werkmaterialen hoort tot de dagelijkse routine. Meldt slijtage of defecten altijd onmiddellijk aan je leidinggevende.
Globaal is tachtig procent van de ongevallen is het gevolg van menselijk handelen. Niet meer dan twintig procent wordt veroorzaakt door overmacht of technische fouten. Dat betekent dat niet machines maar mensen het grootste gevaar op de werkvloer zijn. Zorg er daarom altijd voor dat je je aan alle veiligheidsvoorschriften houdt, hoe ingewikkeld of tijdrovend ze ook lijken. In het belang van uw eigen veiligheid, en die van uw collega's!
Je kunt in ieder geval:
- zorgen dat je "fit" bent voor de werkzaamheden die je moet doen; (de juiste kennis en kunde, de juiste spullen, voldoende tijd, de juiste gereedschappen en PBM's, uitgerust en gefocust, enz.)
- zorgen dat de risico's tijdig worden herkend en passende, effectieve maatregelen worden genomen;
- bewust bezig zijn met veiligheid, als integraal onderdeel van je vak en je vakkennis;
- stoppen met je werkzaamheden zo gauw je ziet dat het niet veilig is en i.o.m. je leidinggevende aanvullende maatregelen (laten) treffen voordat je weer met je werk aanvangt;
- gevaarlijke situaties en bijna ongevallen altijd melden via de Unica Veilig App.
Noodmaatregelen bij ongevallen
Wanneer er op de werkvloer toch een ongeval is gebeurd, is het van groot belang dat er snel en correct wordt gereageerd. Snel handelen betekent echter niet overhaast handelen. Paniek kan de situatie alleen maar verergeren.
Wat moet u nu doen als u getuige bent van een ongeval in uw werkomgeving?
Bij ongevallen met alleen materiële schade ga je als volgt te werk:
- Neem allereerst snel maar nauwkeurig de situatie op. Is er sprake van een gevaarlijke constructie die kan vallen of instorten, defecte apparatuur die nog grotere schade kan veroorzaken, een brand die kan overslaan?
Het is van groot belang van deze risico's op de hoogte te zijn voordat er actie wordt ondernemen.
Breng jezelf of je collega's of omstanders niet onnodig in gevaar! - Markeer vervolgens de gevaarlijke omgeving waar het ongeval heeft plaatsgevonden, zodat ook je collega's zijn gewaarschuwd.
- bevries in sommige gevallen de situatie, zodat zo nodig een goed ongevalsonderzoek kan plaatsvinden zodat zo nauwkeurig mogelijk de oorzaak of oorzaken kunnen worden vastgesteld;
- Licht tenslotte uw direct leidinggevende en/of afdelingshoofd in, zodat hij verdere maatregelen kan nemen. Probeer nooit zelf de gevolgen van ongevallen met materiële schade te verhelpen.
Bij ongevallen met persoonlijk letsel dient je de volgende stappen te nemen:
- Begin, zoals in het geval van ongevallen met materiële schade, met het opnemen van de situatie. Stel jezelf, je collega's en omstanders veilig, zodat deze niet ook letsel oplopen.
- Stel het slachtoffer veilig, wanneer dat mogelijk en nodig is. Voorkom dat hij nog ernstiger gewond raakt.
- Informeer de hulpdiensten indien nodig. Dit kan de lokale BHV of EHBO organisatie zijn maar ook eventueel via 112 de hulpdiensten.
- Waarschuw je direct leidinggevende en/of afdelingshoofd. Vertel kort maar duidelijk dat er voorgevallen is en waar het slachtoffer zich bevindt. Hij kan vervolgens verdere actie ondernemen.
- Stel intussen het slachtoffer gerust, om te voorkomen dat hij of zij in paniek raakt. Tijdens bovenstaande handelingen dien je zich altijd aan de volgende regels te houden:
- Laat liggende slachtoffers liggen.
- Doe niets aan het slachtoffer zelf, om verergering van het letsel te voorkomen, tenzij je gekwalificeerd E.H.B.O.-er of ELH-er bent. Is dat het geval, verleen je dan alleen eerste hulp terwijl het slachtoffer zit of ligt, nooit wanneer hij staat.
- Zorg ervoor dat het slachtoffer niet afkoelt. Dek hem of haar eventueel toe.
- Houd toeschouwers uit de buurt. Laat alleen de gekwalificeerde hulpverlener(s) bij het slachtoffer.
Of je nu te maken hebt met een ongeval met materiële schade of met persoonlijk letsel, of een combinatie daarvan, onthoudt altijd: ga niet roekeloos te werk maar denk na bij iedere handeling. Alleen zo kun je erger voorkomen.
Registreren van ongevallen
Het melden van een ongeval of bijna-ongeval is nog niet hetzelfde als het registreren ervan. Dat gebeurt later, maar het melden moet zo snel mogelijk na het ongeval. Bij Unica dient voor het melden én registreren van een ongeval gebruik gemaakt te worden van de Veilig Unica App. Uiteraard náást eventueel benodigd telefonische communicatie om de opvolging van een ongeval adequaat op gang te brengen.
De veilig Unica App dient dan ook altijd en bij elke medewerker op te telefoon en/of lap-top aanwezig te zijn.
Unica heeft een procedure waarop de handelingen die verricht moeten worden omschreven zijn (procedure ongeval, bijna ongeval en milieu-incident).Ongevallen die niet zijn gemeld kunnen ook niet worden geregistreerd. Daarom is het belangrijk altijd melding te maken, ook al lijkt het (bijna) ongeval nog zo onbelangrijk.
De (bijna)ongevallen welke gemeld worden dienen regelmatig te worden geanalyseerd. Op basis van de resultaten van deze analyse kunnen acties worden ondernomen om in de toekomst (bijna) ongevallen te voorkomen.
Ga met elkaar in gesprek over het volgende:
- Heb je voorbeelden van ongevallen welke (ook) op jouw veel impact hebben gehad?
- Beschik je over de Veilig Unica App?
- Heb je ELH gehad (Eerste Levensreddende Handelingen)? zo niet verzoek om deze cursus te mogen volgen.
Zie ook de toolbox EHBO
Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.