QHSE / H. Honsbeek
01 Arbobeleid en Arbozorg
 >  Alleen werken
Introductie

Het belangrijkste kenmerk van alleen werken is dat de werkzaamheden worden uitgevoerd zonder dat collega’s, klanten of andere mensen in de directe nabijheid zijn. Het doet er niet toe of dit binnen kantoortijden of daarbuiten is. Het gaat dus om situaties waarbij geen direct contact met anderen mogelijk is. In die situaties kan niemand de alleen werker direct helpen als er een ongeval plaatsvindt of als er bijvoorbeeld brand ontstaat. Dit geeft voor de alleen werker een extra risico, omdat hij door een brand of ongeval/letsel in een noodsituatie kan komen. In noodsituaties moet de alleen werker kunnen alarmeren om hulp te krijgen of binnen acceptabele tijd actie kunnen worden ondernomen. De alleen werker moet ook weten wat te doen als bijvoorbeeld het ontruimingsalarm afgaat.

Risico's > Situaties waarin niet alleen gewerkt mag worden

Voor jongeren onder de achttien jaar geldt dat zij helemaal niet zonder toezicht mogen werken. Ook bij zeer gevaarlijke / risicovolle werkzaamheden is alleen werken niet toegestaan. Hieronder wordt onder andere verstaan:

  • Werken in besloten ruimten;
  • Werken onder overdruk (duikwerkzaamheden);
  • Werken met hoogspanning;
  • Bij werkplaatswerkzaamheden (lassen, snijden, zagen e.d.);
  • Werkzaamheden met grote hoeveelheden zeer reactieve, bijtende, zeer ontvlambare, explosieve of acuut toxische stoffen, sterke zuren en basen;
  • Werkzaamheden met open vuur in combinatie met gevaarlijke stoffen;
  • Andere risicovolle werkzaamheden, zoals bijvoorbeeld werken in een hoogwerker.

In de procedures voor dit soort werkzaamheden, meestal een werkvergunning, moet zijn vastgelegd dat er een tweede persoon aanwezig moet zijn. De belangrijkste functie van deze tweede persoon is het organiseren van hulp als er tijdens de werkzaamheden iets fout gaat.
  • Persoonlijke gezondheidszaken.

Ook iemands persoonlijke gezondheid kan een rol spelen bij de beoordeling of alleen werken verantwoord is. De bedrijfsarts kan adviseren om af te zien van alleenwerk bij afwijkingen zoals suikerziekte, epilepsie, evenwichtsstoornissen, verminderd gezichtsvermogen of gehoorbeperkingen.
Maatregelen > Wat moet je doen?

Duidelijk is dat alleen werken een extra risico met zich mee brengt. Voor situaties waar wel alleen gewerkt wordt, moeten er dan ook maatregelen getroffen worden door de werknemer en werkgever. Werkgevers zijn verantwoordelijk voor een veilige en gezonde werkplek voor medewerkers. Als er werknemers zijn die alleen werken moet het volgende zijn geregeld:

  1. Bekijken of alleenwerk kan worden vermeden; Zijn er alternatieven?;
  2. Alleen werken kan enkel in overleg met en na opdracht van de leidinggevende of met degene die op locatie de leiding heeft; Dit kan op dat moment ook de receptie of portier zijn. De aanwezigheid van de alleen werker en de locatie waar hij werkt moet bekend zijn;
  3. De risico’s van het werk moeten zijn vastgesteld en de beheersmaatregelen om deze te beheersen moeten effectief zijn getroffen;
  4. Bepalen of alleen werken verantwoord is, en indien dit zo is:
    1. moet gebruik gemaakt worden van de Veilig Unica app, module "Alleen werken";
    2. moet betreffende medewerker zijn geïnstrueerd op het gebruik van deze module;
      Zie link naar Powerpoint instructie: 
      Toolbox instructie Module Alleen werken - Veilig Unica App.pptx
    3. moet duidelijk zijn op welke wijze aan- en afmelden plaatsvindt; 
    4. moet de alleenwerker op de hoogte zijn van de risico’s en de getroffen / te treffen maatregelen.

    Alleen werken kan niet altijd vermeden kan worden. In deze situaties moeten doeltreffende maatregelen getroffen worden. Enkele voorbeelden van mogelijke maatregelen om verantwoord alleen te kunnen werken:
    • Zorg ervoor dat bekend is dat iemand ergens alleen aan het werk is;
    • Laat de alleenwerker gebruik maken van de Veilig Unica app, Module Alleen werken; 
    • Indien deze niet beschikbaar is: laat de alleen werker zich volgens afspraak periodiek, bijvoorbeeld elk uur, (periode afhankelijk van het aanwezige risico) melden; 
    • Zorg ervoor dat er opvolging / actie plaatsvindt in geval van alarm via de Veilig Unica app; 
    • Zorg dat er een ‘in case of emergency’ (afgekort: ICE) nummer staat voorgeprogrammeerd in de mobiele telefoon van de alleenwerker; 
    • Laat zo mogelijk periodieke controlerondes (bijvoorbeeld om de twee uur) door een toezichthouder uitvoeren; 
    • Voorzie eventueel in een ander technisch hulpmiddel dan de Veilig Unica app, waarbij de alleenwerker periodiek een drukknop moet indrukken of vast moeten houden of met tussenpozen moet indrukken (dodemansknop). Het technische systeem kan een automatische melding doorgeven naar een bemande post mocht dit niet (meer) gebeuren;
    • Zorg eventueel dat de alleenwerker op afstand in direct contact staat met een tweede persoon (of via een continue spraakverbinding); 
    • Zorg eventueel dat de alleenwerker een elektronische beveiliging draagt, die bijvoorbeeld in de horizontale stand alarmeert of dat hij een elektronische beveiliging draagt, die reageert als in een bepaalde periode geen beweging wordt gemaakt of een combinatie van bovengenoemde mogelijkheden; 
    • Zorg eventueel voor camerabewaking;
    • Zorg ervoor dat de alleen werker zich afmeld na uitvoering van de werkzaamheden of verplaatsing van de werklocatie; 
    • Zorg ervoor dat de alleen werker weet hoe te handelen i.g.v. een noodsituatie, de nood telefoonnummers kent, de vluchtwegen kent, de brandblusvoorzieningen, BHV procedure kent of EHBO middelen weet te vinden (bedrijfsnoodplan); 
    • De LMRA (laatste Minuut Risico Analyse) moet worden uitgevoerd en kan voor een technicus mede aanleiding geven om een of meerdere van bovenstaande maatregelen alsnog te (laten) treffen en niet aan het werk te gaan tot deze zijn genomen.

    Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.