Via de ademhalingsorganen kan vergiftiging plaatsvinden door ingeademde gassen, dampen, aerosol of nevels, of vezels.
Deze toolbox gaat voornamelijk over adembescherming in geval vangassen en dampen.
Onze bovenste luchtwegen doen dienst als filter. In de neus worden stofdeeltjes van een bepaalde grootte tegengehouden door de trilhaartjes. De kleinere deeltjes gaan verder en worden in de luchtpijp en de grote longpijpen tegengehouden. De zeer kleine deeltjes kunnen doordringen in de longblaasjes en daar neerslaan. Zijn de stofdeeltjes bijzonder klein dan blijven ze bij het inademen in de lucht zweven. Gassen en dampen kunnen zeer snel, via de longblaasjes opgenomen worden in het bloed en in sommige gevallen al op heel korte termijn groot effect hebben op het menselijk lichaam. maar ook op langere termijn kan schade ontstaan door inademing van gassen en dampen.
Ook kunnen problemen ontstaan doordat bepaalde gassen (door de grote hoeveelheid, of omdat deze zwaarder zijn dan zuurstof) de zuurstof in de lucht "verdringen", waardoor direct zuurstoftekort bij inademing kan ontstaan. Ook dan zal sprake moeten zijn van adembescherming.
Belangrijk om van bewust te zijn is dat niet elke stof of gas zichtbaar is of geroken kan worden en men dus onbewust een gevaarlijke stof inademt waarbij de blootstellingsgrens wordt overschreden met mogelijke gevolgen van dien, ofwel op korte, ofwel op langere termijn. Als voorbeeld het z.g. Koolmonoxide (CO). Typische risico-omgevingen in relatie tot CO zijn wat dat betreft opstellings- en stookruimten.
Andere standaard risico omgevingen zijn kruipruimten of besloten ruimten in het algemeen.
Soms produceren wij zelf bepaalde gassen en/of dampen waartegen wij ons moeten beschermen door het treffen van maatregelen. Denk aan laswerkzaamheden, maar ook tijdens het werken in nabijheid van een lekkende installatie of tijdens het werken met gevaarlijke stoffen. denk dan bijvoorbeeld aan PVC- of ABS lijmen, of gebruik maken van PUR schuim enz.
Bij luchtverontreinigende gassen wordt o.a. een onderscheid gemaakt tussen organische (A) en anorganische gassen (B). Enkele voorbeelden voor type A filters zijn organische gassen van oplosmiddelen, koolwaterstoffen, esters, alcoholen, organische nitroverbindingen, etc. (bijv. etheen, benzeen, tolueen, oplosmiddelen van lijm, verf, spuitnevels).
Enkele voorbeelden voor type B filters zijn zure dampen en gassen, halogenen, zwavel- of koolstof bevattende gassen, etc. (bijv. chloor, broom, zwavelwaterstof, peroxiden).
Voor de duidelijkheid dient elk filtermedium gemarkeerd te zijn met een letter en een kleurcode. Bekijk hieronder een overzicht met alle kleurcodering filters.
Gasfilters beschermen tegen schadelijke of verontreinigende dampen of gassen. In de meeste gevallen gebeurt het filteren middels adsorptie. Bij adsorptie wordt een stof uit een mengsel gehaald door middel van binding aan een vaste stof. In veel gevallen gebeurt dat in een actief-koolfilter. Gas filters voor halfgelaatsmaskers en volgelaatsmaskers worden binnen de Europese norm EN 141 geclassificeerd in drie categorieën afhankelijk van capaciteit.
De gasfilters type A, B, E en K zijn verkrijgbaar in drie verschillende capaciteiten (adsorptievermogen), namelijk:
- Klasse 1: lage capaciteit.
- Klasse 2: middelgrote capaciteit.
- Klasse 3: grote capaciteit.
Over het algemeen kan gesteld worden dat hoe hoger de klasse, hoe groter de capaciteit en hoe hoger de concentratie waartegen het gasfilter bescherming kan bieden.
Klasse 3 biedt dus langer bescherming. Gasfilters kunnen worden gecombineerd met een stoffilter.
Zo is bijvoorbeeld een A2P3 filter een veel gebruikte filter. Een ander veel gebruikt combinatie filter is het zogenoemde ABEK filter. Het ABEK filter is samengesteld uit een A-, een B-, een E- en een K-filter. Let op: De capaciteit van ABEK-filters kan worden gesteld op klasse 1, indien duidelijk anders aangegeven door de fabrikant. Een algemene stelregel voor het combineren van filters is: Indien een combinatiefilter wordt gebruikt, neemt meestal de beschermingstijd van het geheel af.
Onafhankelijke adembescherming
Onafhankelijke adembescherming, waarbij gebruik wordt gemaakt van gezuiverde lucht uit flessen of compressor, levert gezuiverde lucht en zuurstof aan via een slang in het masker. Dit maakt het mogelijk om veilig te kunnen ademen in een onveilige omgeving. je bent onafhankelijk van de omgevingslucht waarin je verkeert. Voor het gebruik hiervan moet je in een goede gezondheid verkeren, goede conditie hebben, moet de apparatuur van een goede pasvorm zijn en is een speciale opleiding voorafgaand het de inzet hiervan een vereiste.
Ga met elkaar in gesprek over het volgende:
- Hoe ga jij om met dit probleem in jouw werkomgeving?
- Wordt in de praktijk inderdaad de arbeidshygiënische strategie toegepast? Wordt er gekeken naar alternatieve producten, alternatieve werkwijzen, puntafzuiging, extra ventilatie of andere maatregelen dan het gebruik van PBM's?
- Heb je wel de beschikking over (de juiste) filters en denk je wel na of deze inderdaad de juiste zijn?
Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.